Osmanlı’da Çiçekçilik Sanatı
Osmanlı dönemindeki çiçekçilik sanatının ve çiçeklerin sırlarının yer aldığı 8 ayrı “Şükufename”, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür AŞ tarafından tek kitapta toplanarak yayınlandı.
Osmanlı’da Çiçekçilik Sanatı
Osmanlı’da Çiçekçilik Sanatı Araştırmacı-Yazar Dr. Seyit Ali Kahraman tarafından hazırlanan “Şükufename” adlı kitapta, Osmanlı çiçekçilik tarihinin gelişimi hakkında bilgilere yer veriliyor.
“Şükufename-i Ali Çelebi”, “Ubeydullah Efendi”, “Lalezari Mehmed Efendi”, “Şükufename”, “Defter-i Lalezar-ı İstanbul”, Takvimü’l kibar min mi’yaril ezhar”, “Karanfil Risalesi”, “Revnak-ı Bostan” adlı 8 yazma eserin bir araya getirildiği kitabın girişinde şu bilgilere yer veriliyor:
“Çiçek sevgisi ve çiçek yetiştiriciliği Türklerin günlük hayatında çok önemli yer tutmuştur. Özellikle Müslümanlığı kabul etmelerinden sonra çiçeklere karşı sevginin daha da derinleştiğini görmekteyiz. Çiçek yetiştiricilerinin çoğu tasavvuf ehli veya büyük din alimleridir.”
Kitap, daha çok konusu lale olan yazmaları bir araya getiriyor.
İstanbul’un ilk lalesi Ebussuud Efendi’den
Şükufename’de Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin laleye verdiği önem şöyle anlatılıyor:
“Şükufename’de anlatılan hikayeye göre, Kanuni Sultan Süleyman’ın ünlü Şeyhülislamı Ebussuud Efendi’ye Bolu’dan bir lale soğanı hediye olarak getirilmiş. Ebussuud Efendi’nin bu lale soğanını ekmesiyle, İstanbul’da lale merakı ve yetiştiriciliği başlamış. İstanbul’un büyük mutasavvıflarından Üsküdarlı Aziz Mahmut Hüdai’nin lale yetiştiriciliğine önem verdiği ve bu konuda insanları teşvik ettiği de Şükufename’de anlatılan hikayeler arasında yer alıyor.”
Bin altın değerindeki lale soğanı
Lale sevgisi ve merakının zamanla bir tutku haline geldiği belirtilen eserde, “Değerli bir lale soğanı bin altına alınıp satılır olmuştur, bu sevgi biraz da çılgınlık haline gelmiştir. Böyle bir çılgınlık haline gelen devri, bir hamam tellağının öncülüğünde gelişen ihtilal hareketi hem padişahı tahtından indirmiş, hem de medeniyet namına yapılan işleri yerle bir etmiştir” ifadelerine yer veriliyor.
Sahasında yapılan en önemli çalışma olarak değerlendirilen kitapta, çiçek yazmalarında geçen bütün çiçeklerin listesine ve “Çiçek Sözlüğü”ne de yer veriliyor.
Osmanlı Türklerinde bahçeciliğin bir bilim dalı ve sanat olarak görülmesi oldukça eski tarihlere dayanır. Bu eskiliğin miladı 900 (1495) tarihlerinden daha geriye doğru uzanıp gittiğini gösterecek nitelikte “Tezkire-i şükufeciyan”, “Revnaku’l-ezhar”, “Şükufenama” gibi bir takım tarihi kaynaklara rastlanmaktadır.
Hicri 1100 (1689) yıllarında Şehremini Cami’nin hatibi olan Übeydullah Efendi yazdığı Tezkire-i şükufeciyan adlı çiçekçi kitabında çiçek severliğe gayret edilmesinin çiçek yetiştirmede ne derecede etkili olduğundan, zamanında yetiştirilen çiçeklerin kimler tarafından ilk olarak yetiştirildiğinden bahsetmektedir.
